کاخ والی در ضلع شمالی خیابان پاسداران در شهر ایلام واقع شده است. این اثر تاریخی بر فراز تپه ای باستانی به نام چغا میرگ ساخته شده است. ساخت بنای قلعه در زمان حکومت محمد علی شاه قاجار و غلام رضا خان والی در سال ۱۲۸۷ خورشیدی به پایان رسید. قلعه وسعتی حدود ۲۵۰۰ متر مربع و زیر بنایی در حدود ۱۵۰۰ متر مربع دارد.

آب این قلعه با استفاده از تنبوشه و به سبک گذشته از چشمه ای به نام ” چشمه بی بی ” تامین و به محوط حیاط مرکزی قلعه هدایت می شده است. اماکن مسکونی قلعه در حیاط مرکزی و در امتداد سه ضلع شرقی، شمالی و غربی شاخته شده اند. در ساخت این بنا از مصالح سنگ، آجر و گچ استفاده شده است.

عمارت کاخ فلاحتی که آن را با نام کاخ کشاورزی نیز می شناسند در خیابان آیت الله حیدری (شادآباد) در باغی به همین نام بنا شده است. عمارت کاخ در باغی بزرگ و باطراوت ساخته شده و محصور میان درختان کهن سالی چون چنار و توت است. کاخ فلاحتی در دوران پهلوی به عنوان ساختمان اداره کشاورزی ایلام ساخته شده است. ستونهای این عمارت زیبا منقوش به تصاویر انسانی، حیوانات و گیاهانی است که جلوه ای خاص به محوطه داخلی آن بخشیده است. کاخ فلاحتی امروز به موزه ی تاریخ کشاورزی استان ایلام تبدیل شده است.

قلاقیران کوهی است با شکوه و با شکل و شمایلی غریب، گویی که متعلق به میلیون ها سال پیش است. اطراف این کوه را که در ۵ کیلومتری غرب ایلام قرار گرفته، مناظر زیبا و کم نظیری همچون جنگلهای ششدار و منجل احاطه کرده و چشم انداز زیبایی بوجود آورده اند. کوه قلاقیران، بسته به زاویه ای که به آن نگریسته می شود، در شکل های متفاوتی رخ می نماید. این کوه به عنوان نماد شهر ایلام شناخته می شود.

>> تنگ ارغوان

” تنگ ارغوان ” یکی از جاذبه های گردشگری کمتر شناخته شده ی ایلام است که در شمال شرقی این شهر و در فاصله ۳ کیلومتری از آن قرار دارد؛ بعد از میدان ارغوان و در مسیر تنگه قوچعلی ، تنگ ارغوان در مسیری رودخانه ای و چشم نواز واقع شده است. رنگ آمیزی منحصر بفرد طبیعت این منطقه بی حد و حصر خیره کننده و زیباست. این منطقه حدود ۱۷۰ هکتار وسعت دارد و زیستگاه گونه های نادر و در حال انقراض ارغوان است. درختان دافنه، بلوط، کیکم و زالزالک از دیگر گونه های موجود در این تنگه ی زیبا هستند.

میش خاص (میشخاص ) دره ای ست پر آب و پر درخت که از روستای جعفر آباد در فاصله ۲۰ کیلومتری ایلام شروع شده و تا ارتفاعات جنگلی طولاب، آنجا که جنگل و باغ در هم می آمیزند، ادامه می یابد.

درختان تنومند و پر بار گردو، انواع میوه ها و وجود چشمه سارهای متعدد به این دره لطف و صفای خاصی بخشیده است. دره میش خاص در نزدیکی تفرجگاه جنگلی ” گَوز و گِردَکان ” واقع شده و مزارع متنوع آن در کنار مردمان مهربان و فعال منطقه، شور و نشاط توام با آرامشی خاص در دل هر گردشگری می آفریند.

در حدود ۲ کیلومتری دره ییلاقی هفتاو و در مسیر جاده اصلی ایلام -دره شهر، جنگلی زیبا و انبوه به نام ” مله پنجاو ” قرار دارد که زیبایی خاصی به طبیعت منطقه بخشیده است. دره ییلاقی هفتاو میش خاص با باغات و مزارع خود یکی از مناطق سرسبز و دیدنی و نیز پردرآمد استان است که محصولات زراعی آن کیفیت بالایی دارند.

>> سنگ نوشته تنگه قوچعلی

در ورودی شهر ایلام بر روی صخره هایی از تنگه قوچعلی دو سنگ نبشته مربوط به والیان، حسین قلی خان و غلام رضا خان والی پدر و پسر وجود داشت که اکنون در میدانی رو به روی فضای سبز ارغوان در کنار میدان ارغوان نصب شده است. از این دو یکی به دستور حسین قلی خان و در زمان سلطنت ناصرالدین شاه و دیگری به به دست غلامرضا خان پسر در زمان محمد علی شاه قاجار ساخته شده است. هر دو سنگ نوشته یک متن دارند که اهم فعالیت های حسین قلی خان والی را بر شمرده است. این سنگ نوشته به خط نستعلیق است.

کاروان از شما می خواهد در طول سفر به هیچ عنوان برای روشن کردن آتش اقدام به شکستن شاخه های درختان نکنید و حتی الامکان آتش را در محل هایی که پیشتر دز آنها آتش روشن شده برپا کنید، چراکه سالها زمان می برد تا در محل روشن کردن آتش مجددا گیاهی رشد کند. در طول سفر حتما کیسه زباله به همراه داشته باشید و چنانچه زباله ای روی زمین دیدید نسبت به جمع آوری آن و پاکسازی منطقه اقدام کنید.