آثار تاریخی شهر قزوین

استان قزوین را باید سرزمین دژهای کهن دانست و شهر قزوین را باید شهر آب انبارها نامید. قزوین با فاصله ی کمی که با پایتخت دارد، منبعی بسیار غنی از آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری را در خود جای داده است. اما متاسفانه این جاذبه ها حتی گاهی از نظر مردمان این شهر کهن نیز دور مانده است.

این شهر بیش از صد بنای ویژه برای انباشت و ذخیره آب دارد، سازه هایی که ساخت آنها بسیار سخت و پر هزینه بوده است. زمان آبگیری در قزوین معمولا چله زمستان بوده، که در ضمن رعایت بهداشت، بهره برداران را از مصرف یخ در تابستان بی نیاز می کرد. در این نوشته جاذبه های طبیعت گردی و گردشگری قزوین ، به همراه موقعیت و مسیر دسترسی به آن ها مختصرا معرفی می شوند.

ــ دروازه درب کوشک ( قزوین – تقاطع بلوار نادری و خیابان رسالت )

یکی از کهن ترین دروازه های شهر است که به سوی الموت ، رودبار شهرستان و کوشک ها و شکارگاه های شمال قزوین باز می شده و دارای یک ورودی با قوس و کلیل نیم دایره است. در هر طرف راهرو، دو طاق نما ساخته شده که با نرمی به سوی بیرون پیش آمده و حالت آغوش گشوده را تداعی می کند. این دروازه تنها یک نما به سوی خارج شهر دارد که از تزیینات کاشی کاری و رسمی بندی برخوردار است و بدنه ی رو به داخل شهر، آجری و ساده است. کاشی کاری موجود بنا در زمان فرمانروایی عضدالملک قاجار انجام شده است.

ــ عالی قاپو (قزوین – خیابان شهید انصاری ، بین خیابانهای پیغمبریه و هلال احمر)

سر در عالی قاپو یکی از شناخته شده ترین جاذبه های گردشگری و دیدنی های شهر قزوین است. از بین هفت در ورودی به ارگ صفوی ، متاسفانه تنها در اصلی و جنوبی که به آن عالی قاپو می گفتند ( و به خیابان و میدان شاه باز می شده ) به یادگار مانده است. خیابان شاه نخستین خیابان طراحی شده ایرانی است. عالی قاپو سردری به بلندای ۱۷ متر است که مزین به کتیبه ای از علیرضا عباسی است. سر در عالی قاپو که پس از جلوخان به هشتی محتشم بنا می پیوندد، دو گوشواره بلند در طرفین خود دارد که محل کوفتن نقاره بوده است. تزیینات مقرنس، کاشی کاری، طاقنماهای متعدد و نقوش سحر انگیز دیواری از ویژگی های این بنا است.

ــ عمارت چهل ستون ( پایین تر از سبزه میدان و بعد از تقاطع خیابان امام خمینی با خیابان پیغمبریه)

بنای چهل ستون که در دوره صفوی به عمارت کلاه فرنگی و عمارت شیروانی شهرت داشته، حرم خانه شاه طهماسب است. چهلستون در وسط باغی بزرگ احداث شده و تنها کوشک باقی مانده از مجموعه کاخ های سلطنتی صفوی این بنا، ساختمانی هشت گوش با تالار مرکزی و اتاق ها و رواق های کوچکی در پیرامون است. شهرت جهانی نقاشی های دیواری ” مکتب نگار گری قزوین ” در این بنا، چهل ستون را به نخستین مقصد گردشگری برای گردشگران خارجی تبدیل کرده است.

معرفی کامل ۷ مقصد محبوب گردشگری و طبیعت گردی را در مجله الکترونیکی کاروان بخوانید. برای دریافت فرم زیر را پرکنید.

دریافت کتابچه

ــ آرامگاه امام احمد غزالی (خیابان شهدا – کوچه امامزاده اسماعیل )

امام احمد غزالی ، عارف نامدار ایرانی، در سال ۵۲۰ هجری و پس از سال ها اقامت در قزوین بدرود حیات گفت و در جوار آستانه مقدس شاهزاده حسین به خاک سپرده شد و آرامگاه وی در آن مکان، تا پایان قرن دهم هجری زیارتگاه اهل طریقت بود. با سخت گیری های شاه عباس اول علیه عرفا و فلاسفه و پیرو تخریب مرقد وی، گروهی از مریدان بقایای پیکر او را به محل فعلی آن منتقل کرده، آرامگاهی جدید ساختند. این بنا در طول تاریخ فرازها و فرودهای بسیاری داشته و پس از تخریب مجدد در زمان محمد شاه قاجار هم اکنون به نام مسجد احمدیه شناخته می شود که توسط مجدالاسلام قزوینی به سال ۱۳۲۸ بنا گردیده است.

ــ کلیسای ارامنه و کلیسای کانتور (بلوار طالقانی – خیابان دراعی – پایین تر از پارک مشاهیر )

کلیسای ارامنه قزوین با طرح چلیپایی ، بنای زیبای آجری ست که در خیابان طالقانی واقع شده است. این کلیسا چهار ستون رفیع دارد که فضای مرکزی را با قوس های تیزه دار به هم پیوسته اند. این کلیسا همه ساله میزبان آیین مخصوص ارتحال و معراج حضرت مریم است که همزمان با عید تبرک انگور در ماه آگوست ( مرداد ) برگزار می شود. محراب این کلیسا در ضلع شرقی و برج ناقوس در ضلع غربی آن واقع شده است. کانتور نیز نام کلیسایی ست در شهر قزوین که در دوره قاجار برای استفاده ی مهندسان روسی ساخته شده است. بنا به صورت چند ضلعی نامنظم و با نمای آجری ساخته شده است. پوشش شیروانی گنبدها، گچ بری و نوآوری در فرم های تزیینی این ساختمان معماری زیبا و کاملا متفاوتی با سایر بناهای قزوین بوجود آورده است

ــ خانه های سنتی و تاریخی

قزوین خانه های قدیمی و سنتی اصیل بسیاری در خود دارد. خانه هایی که به بهترین شکل جلوه گاه زیبایی، ظرافت و هنر معماری ایرانیست. خانه هایی که هرکدام تاریخ خاص خود را دارند. بیش از چهل خانه تاریخی، همچون خانه یا حسینیه امینی ها ، خانه شهیدی ، عمارت سردار مفخم ، خانه داعی و آرامگاه ملا خلیلا از جمله این خانه های هستند که سالانه مورد توجه بسیاری از گردشگران خارجی قرار می گیرند. خانه امینی ها با معمارانی که روح و هنر خود را در تک تک آینه کاری ها و گچ بری ها جای داده اند؛ جزء ممتاز ترین این آثار تاریخی است. خانه شهیدی با نقاشی های روی چوب، خنجه پوش ها و قاب های چوبی ، از دیگر خانه های تاریخی و شناخته شده قزوین است.

ــ بناها و جاذبه هایی با رنگ و بوی مذهبی وتاریخی

قزوین جاذبه های مذهبی بسیاری دارد که از حیث زیارتی و مذهبی بسیار مهم بوده و از لحاظ معماری نیز در نوع خود بی نظیر و چشمگیرند. از جمله این آثار می توان به آرامگاه امامزاده یا شاهزاده حسین که همواره میعادگاه عارفان و سخنوران شهر بوده است اشاره کرد. بنایی بسیار زیبا واقع در انتهای خیابان سلامگاه که متعلق به سده سوم هجری بوده و در طول تاریخ در حمله ها و کشمکش های متعدد آسیب دیده و بارها مرمت شده است. پیغمبریه ، زبیده خاتون و امامزاده ایماعیل از دیگر بناهای زیارتی قزوین هستند که زائران و گردشگران بسیاری را به خود می خوانند.

مسجد جامع عتیق ، که کهن ترین مسجد چهار ایوانی کشور است و گفته می شود بر بقایای آتشکده ای زرتشتی بنا شده است، مسجد النبی ، مدرسه شیخ الاسلام و مدرسه سردار که از زیباترین مدارس علمیه و تاریخی کشورمان است از دیگر بناهای دیدنی هستند که رنگ و بوی مذهبی دارند.

ــ جاذبه های طبیعت گردی پیرامون قزوین

چشم اندازهای رودخانه ارنزک که با آبشارهای زیبایش خاطره آسیابهای قدیم را در خاطر به تصویر می کشد؛ سرو مقدس کش آباد ، آب معدنی شیرین سو و آب ترش از جاذبه های طبیعت گردی شناخته شده تر در اطراف شهر قزوین هستند. آب گرم یله گنبد، ایوان سنگی نیاق، غار یخی انگول در سه کیلومتری شمال روستای دینک از توابع کوهین، باغستان های سرسبز دره دیزج و … از جمله تفرجگاه های پیرمون قزوین هستند که سالانه گردشگران بسیاری را به خود می بینند.

ــ آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری پیرامون قزوین

بنای سنگی و منحصر به فرد سلطان ویس بر بلندای کوه اله تره ، بنای آجری کافر گنبد و بقایای قلعه نیاق از آثار دوره سلجوقی هستند که در نزدیکی یکدیگر و در مسیر قزوین – دستجرد قرار دارند؛ همچنین یل گنبد و برج سنگی اش در مسیر قزوین به رشت ، بقعه امامزاده اباذر (که از دوره ایلخانی برجای مانده است) از جمله جاذبه های مورد توجه گردشگران علاقمند به تاریخ این سرزمین کهن است.

برج باراجین نیز به ارتفاع ۱۳ متر که کارکرد آن دیده بانی ارتفاعات شمال شهر و دشت قزوین را داشته از دیگر آثار دوره سلجوقی در اطراف شهر قزوین است.